Als je deze vraag wil beantwoorden, kun je best een aantal bedenkingen in overweging nemen.
Met een genoomanalyse worden relevante delen van je genoom geanalyseerd en geïnterpreteerd. Dat levert informatie op over jouw genetische kenmerken. Maar hoe moet je die informatie nu begrijpen?
We weten nog niet alles
Ik denk, om heel kort door de bocht te gaan, dat je genoom laten bepalen op dit ogenblik vooral spielerei is
Jan, voor de start van het project
De interpretatie van je genetische kenmerken gebeurt op basis van de huidige stand van de wetenschap. De genetica is in volle ontwikkeling. Dat wil zeggen dat men op dit moment nog niet alle informatie heeft over heel wat kenmerken. Als eenzelfde genoomanalyse binnen een paar jaren opnieuw wordt geïnterpreteerd kan men tot andere conclusies komen doordat in tussentijd nieuwe ontdekkingen zijn gedaan.
We zijn meer dan de som van onze genen
Er zijn een beperkt aantal kenmerken die echt worden bepaald door één gen. De meeste kenmerken worden bepaald door een wisselwerking tussen verschillende genen, omgevingsfactoren en levensstijl. Je kunt de meeste informatie die een genoomanalyse biedt dus niet zomaar loskoppelen van al de rest. Iemand met een genetisch verhoogd risico op een hoge bloeddruk en een gezonde levensstijl heeft in werkelijkheid misschien minder risico op hartproblemen dan iemand zonder verhoogd genetisch risico maar een ongezonde levensstijl. Omgekeerd is een verlaagd risico dus ook geen vrijgeleide voor een ongezonde levensstijl.
Het gaat meestal over kansberekening, en dus niet over zekerheden
Heel wat resultaten moet je interpreteren in termen van een verhoogde, verlaagde of normale kans. Maar let op een verhoogde kans betekent niet een hoge kans. Tegenover een normale kans van 1% is 5% een verhoogde kans. Terwijl 5% eigenlijk geen grote kans is.
Het is geen diagnose
Als je een medisch probleem hebt waarvoor je een diagnose wil of waarvan je wil weten of genen een rol spelen, dan kan een specifieke genetische test of een ander medisch onderzoek een beter idee zijn. Een bloedonderzoek bij de huisarts kan je bijvoorbeeld meer vertellen over je cholesterol dan een genoomanalyse.
Kijk eens naar je familiegeschiedenis
Ik ben 78, heel mijn familie is ouder geworden dan 90 dus ik denk dat ik geen dramatische dingen ga ontdekken
Suzanne, tijdens de eerste bijeenkomst
Sommige kenmerken in een genoomanalyse heb je waarschijnlijk al aan den lijve ondervonden, bijvoorbeeld of je links- of rechtshandig bent. Voor andere kenmerken volstaat het om eens naar je familie te kijken. Als je ouders en grootouders allen een te hoge bloeddruk hebben dan is de kans reëel dat jij ook een verhoogd risico hebt op een hoge bloeddruk.
Een gezonde levensstijl is belangrijk
Niet alle, maar verschillende kenmerken kunnen worden beïnvloed door je levensstijl. We weten allemaal wat een gezonde levensstijl betekent: niet roken, gezond eten, niet te veel alcohol en voldoende bewegen. Dus, eigenlijk weten we ook zonder dat een genoomanalyse ons wijst op een verhoogd risico wat ons te doen staat.
Niemand is perfect
Ieder van ons zal voor bepaalde zaken een verhoogd risico hebben. Enerzijds kan het voor stress zorgen als je dit weet en misschien is die stress ongezonder dan het risico op zich? Anderzijds kan die informatie ook helpen om alerter te zijn voor je gezondheid en er bewuster mee om te springen.
Het is dus vooral belangrijk om met de juiste verwachtingen naar een genoomanalyse te kijken en ervoor te zorgen dat je de informatie die eruit voortkomt correct begrijpt. Is dat niet het geval, dan riskeer je onnodige ongerustheid of valse geruststelling.
